Sprekend jezelf zijn met de drie cirkels van contact en verbinding

Of je nu van nature introvert of extravert bent, iedereen wil gehoord en gezien worden. Toch zijn er zoveel situaties waarin een goed gesprek, een mooie presentatie of een sterk onderbouwd vergaderstuk niet de ruimte krijgt die het verdient. Niet omdat degene die spreekt een slechte boodschap heeft, maar doordat persoonlijke presentatie en non-verbale communicatie je in de weg zitten.

Van situaties waarin de communicatie botst, mensen elkaar niet begrijpen, of als een spreker geen contact weet te maken met het publiek, kan ik letterlijk buikpijn krijgen. Want ik zie de potentie, de kansen en weet dat het anders kan.

Trucjes leren is zelden een goed idee. Zorgen dat er naar je geluisterd wordt (online en offline), begint bij weten waarom we wel of niet geneigd zijn te luisteren naar een ander. De volgende stap is weten hoe dit er bij jou uitziet.

Wat vertelt jouw stem?

Zelden bepaalt de kwaliteit van de boodschap of we deze ook willen accepteren. Acceptatie van de boodschap hangt grotendeels af van de zender en zijn of haar presentatie en non-verbale kwaliteiten. Het luisterbrein maakt steeds de overweging: geloof ik jou? Vind ik je aardig? Heb ik hier iets aan?

Wil je invloed uitoefenen op de acceptatie van je boodschap, dan is het belangrijk dat je weet wat jij doet. Wat vertelt jouw stem? Wat communiceert je mimiek of je houding?

De belangrijkste bepaler van verbinding en contact is ontspanning. Ontspanning zorgt ervoor dat er breinruimte is, ruimte in je hoofd voor verbinding en de inhoud van je boodschap. Te veel spanning, te hard werken om iemand te overtuigen of te veel druk, het zorgt er allemaal voor dat je minder vanuit jezelf écht contact kunt maken.

De drie cirkels van contact en verbinding

Je kunt het zien als drie cirkels van contact en verbinding. In jouw eigen cirkel (de middelste in het plaatje) ben je sprekend jezelf. Je bent in contact met jezelf en je publiek. Je adem is rustig, je bent geaard, ontspannen en actief. En je bent ook nog scherp op de inhoud. Deze cirkel ziet er bij iedereen anders uit. Binnen jouw cirkel kan je variëren in bijvoorbeeld tempo, ritme en positie.

Onder druk stappen we al snel cirkel 2 uit. Dan ben je direct minder geloofwaardig en maak je minder makkelijk contact en verbinding. Er komt dan vrijwel altijd meer fysieke spanning in je lijf. Bij irritatie, haast, zenuwen, angst, boosheid of onzekerheid gaat je overlevingsbrein aan. Instinctief wil je vechten, vluchten, bevriezen of pleasen. Welke kant je opgaat, is sterk afhankelijk van persoonlijke voorkeur en van de situatie.

Van black-out tot jezelf opblazen

In cirkel 1 maak jezelf kleiner. Je neemt minder ruimte in, gaat ratelen, hoger praten, drukker bewegen of juist mompelen . In cirkel 1 wil je eigenlijk vluchten. Je wilt door een luikje de grond in verdwijnen. Of in ieder geval zo snel mogelijk stoppen met praten. Je maakt geen écht contact. Je beweegt eerder naar achteren dan naar voren en je volume neemt af. Het kan gepaard gaan met spanning op de kaak en in het gezicht. Of extremer: je krijgt een volledige black-out en verstart.

In cirkel 3 blaas je jezelf juist op. Je maakt je groter en gaat vechten om gezien en gehoord te worden. Je gaat harder praten, beweegt eerder naar voren dan naar achteren. Bewegingen, intonatie en ritme worden staccato en met veel nadrukken. Kijk je naar mensen in cirkel 3 dan zie je en hoor je dat ze heel hard werken.

Cirkel 2-gedrag van de spreker roept een ontspannen gedrag op bij het publiek. Maar ben jij bijvoorbeeld aan het ‘vechten’, dan zal je gesprekspartner hoogstwaarschijnlijk vluchten of terugvechten.

Je kunt hier pas iets aan doen als je je bewust bent wat er gebeurt. Ontspannen bij jezelf blijven, lijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Maar je kunt dit heel goed trainen. Zoals je spieren kunt trainen in je armen, benen en buik, kun je ook je hersenen en je bewustzijn trainen. Zodat je steeds meer sprekend jezelf wordt. Hieronder vind je drie eerste tips.

In mijn boek vind je nog meer praktische tips en handvatten om meteen mee aan de slag te gaan. Josanne Toussaint www.instituutwijs.nl & www.sprekendjezelfzijn.nl